Johannes kijkt nog steeds naar de hemel, zoals wij in hoofdstuk 15 al zagen. Hij ziet nog steeds de tempel in de hemel. Uit de tempel klinkt nu een stem, terwijl niet gezegd wordt van wie die stem is. Wij gaan dan ook niet raden wie het zou kunnen zijn die hier sprak. Er zijn uitleggers die menen dat de tempel zelf sprak. Anderen denken dat alleen God nu nog in de tempel was en dat het dus God moet zijn die sprak. Wij laten dit verder rusten.

 

De stem geeft opdracht aan de zeven engelen die met hun schalen gevuld met de toorn van God gereed staan. Elke schaal heeft een eigen oordeel. Deze oordelen worden ‘uitgegoten’, dat wil zeggen, dat ze niet druppelsgewijs over de aarde en over de mensen komen, maar telkens in grote ellendige volheid over de aarde en de mensen zullen worden uitgestort!

 

Deze schalen roepen herinneringen op aan het werk van de priesters bij het brandofferaltaar. Daar goten de priesters, ja smeten de priesters het bloed uit de schaal tegen de vier hoeken van het altaar. In tabernakel en tempel was dit uitgieten om verzoening te krijgen. In Openbaring 16 is het doel: straf en oordeel. De engelen ‘smijten’ het oordeel naar beneden!

 

De verschillende oordelen in dit hoofdstuk roepen herinneringen op aan de plagen van Egypte en aan eerdere oordeels-aankondigingen in de Openbaring.

 

 

De eerste schaal

 

Nadat de schaal uitgegoten is komt er een boos en kwaadaardig gezwel onder de mensen. Wij zagen al eerder dat er een overeenkomst is tussen de oordelen van God in het boek Openbaring en de plagen in Egypte. Hier is een overeenkomst met de zesde plaag in Egypte waarbij zweren en puisten uitbraken. Bij die plaag in Egypte werden alleen de Egyptenaren getroffen. Nu worden alleen zij die het teken van het beest hebben en het beeld aanbidden, getroffen. Je zou bijna zeggen, dat het teken van het beest een etterig gezwel zal worden op hun lichaam.

 

De medische kennis staat in onze tijd op een hoog peil. Aangenomen mag worden dat deze kennis in snel tempo zal vermeerderen. Vanuit die optiek bezien is het vreemd, dat er in de tijd van de grote verdrukking toch geen genezing mogelijk blijkt te zijn voor de mensen die door deze plaag getroffen zijn.

 

De vraag kan gesteld worden om wat voor gezwellen het zal gaan. Het roept een herinnering op aan de zesde plaag in Egypte ten tijde van Mozes. „De HEER zei tegen Mozes en Aäron: ‘Neem allebei een handvol as uit een oven, en laat Mozes dat dan voor de ogen van de farao in de lucht gooien. Overal in Egypte zal het als fijn stof neerdwarrelen en bij mens en dier ontstekingen veroorzaken waardoor ze etterende puisten krijgen.’ Dus haalden ze as uit een oven en dienden zich bij de farao aan. Toen Mozes de as in de lucht wierp, kwamen mensen en dieren onder de etterende puisten te zitten.”  (Exodus 9:8-10)

Als wij vanuit de kennis van vandaag hierover spreken, zeggen wij: er zaten waarschijnlijk sterke kankerverwekkende stoffen in dat roet en er was daardoor een zeer sterke luchtvervuiling die kanker veroorzaakte bij de mensen die de vuile lucht ingeademd hadden.

 

Wij weten uit onze dagen hoe asbest kanker kan veroorzaken. Wij weten ook hoe atoombommen en atoomproeven veel ernstige kankerpatiënten teweeg gebracht hebben. De stralingsdood is hier niet ondenkbaar. Leukemie, huidziekten en schildkliergezwellen horen bij atoomstraling. Nu al is er zoveel radio-activiteit in de wereld, dat zeer waarschijnlijk als gevolg daarvan, het aantal kankerpatiënten ook enorm gestegen is. (Strontium in de botten en Jodium in de schildklier).

 

 

De tweede schaal

 

Bij de tweede schaal verandert het water van de zee in bloed. Dit herinnert aan de eerste plaag in Egypte toen het water van de Nijl en de kanalen in bloed veranderde.

 

Vissen en andere waterdieren kunnen niet leven in bloed. Er zal een massale sterfte komen van vissen en andere dieren in het water. Dit wordt een enorme slachting met als gevolg een enorme stank van alle dode dieren die komen boven drijven.

 

Het bloed in de zee zal stinken als het bloed van een dode. Dat is vuil, stinkend, stollend bloed dat als drab eruit ziet. Het wordt een milieuramp van enorme omvang.

 

Terwijl bloed in de Bijbel getoond wordt als de drager van het leven, wat in de medische wereld ook bekend is, zal bloed nu de bode van de dood zijn geworden. Om dit te kunnen begrijpen is het verstandig om te kijken naar de beschrijving zoals dit oordeel in de tijd van Mozes zijn uitwerking had:

 

"17 Daarom‑zo zegt de HEER zal hij u laten zien wie hij is. Ik zal met deze staf op het water van de Nijl slaan, en dat zal dan in bloed veranderen.

18 De vissen gaan dood en de rivier zal zo gaan stinken dat de Egyptenaren het wel zullen laten nog van het water te drinken."

19 Toen zei de HEER tegen Mozes: ‘Zeg tegen Aäron dat hij zijn staf geheven houdt boven het water van Egypte, boven rivieren, kanalen en moerassen, boven elke plaats waar water is. Overal in Egypte zal het water dan in bloed veranderen, tot in de houten en stenen waterbakken toe.’

20 Mozes en Aäron deden wat de HEER hun opdroeg. Voor de ogen van de farao en zijn hovelingen hield Aäron zijn staf geheven boven de Nijl en sloeg ermee op het water, en toen veranderde het Nijlwater in bloed.

21 De vissen gingen dood en de rivier stonk zo dat de Egyptenaren er niet meer uit konden drinken. Overal in Egypte was bloed.

(Exodus 7:17-21)

 

Er wordt niet vermeld welke zee hier bedoeld wordt. Is het de Middellandse zee of de Perzische Golf of een andere zee in het Midden Oosten?

 

Het water was al bitter (alsem) geworden, zo had Openbaring 8:10,11 ons laten weten, waardoor velen gestorven waren. Nu wordt het nog erger!

 

 

De derde schaal

 

De derde engel komt en giet zijn schaal leeg over de rivieren en de waterbronnen, die nu ook allemaal tot bloed worden. Terwijl bij de tweede schaal het oordeel kwam over het zoute water, komt het nu over het zoete water. Drinkwater is nu veranderd in bloed. Er zal bloed uit de kranen in de huizen komen. Bloed, overal bloed! Dit wordt een enorme milieuramp.

 

De volgelingen van de antichrist hebben veel onschuldig bloed vergoten alsof het water was. Nu krijgen zij bloed te drinken alsof het water is.

 

Plaatsen wij dit gebeuren naar onze tijd, dan kan dit toegepast worden op de terroristen van de islam, die duizenden en duizenden christenen zeer wreed vermoord hebben.

Waarom kan het ook niet toegepast worden op allen die beestachtig Joden vermoord hebben?

Waarom kan het ook niet toegepast worden op allen die beestachtig ongeboren kinderen in de buik van hun moeder vermoord hebben of hebben laten vermoorden (abortus)?

 

 

Intermezzo

 

In de verzen 5-7 hebben wij een intermezzo. Er is sprake van twee engelen, die allebei een speciale functie hebben. De ene engel is ‘de engel van de wateren’, terwijl de andere engel ‘de engel van het brandofferaltaar’ is. In Openbaring 7:1 was al sprake van de engelen van de vier winden en in 14:18 de engel die de macht over het vuur heeft. Hier is eerst sprake van de engel die de macht en het toezicht heeft over de wateren. Deze engel is mede verantwoordelijk voor het oordeel dat het water getroffen heeft. Hij verklaart dat dit oordeel een rechtvaardige daad van God geweest is.

 

Waarom rechtvaardig? Wel, de volgelingen van het beest hebben het bloed van heiligen en profeten vergoten. Nu worden zij zelf getroffen door het bloed. Zij moeten dit bloed zelfs drinken, zo zegt vers 6. U denkt dat ze geen bloed zullen drinken? Als er niets anders dan bloed is om te drinken, je hebt dorst en wilt niet sterven, wat drink je dan? Juist: bloed!

 

Nu komt de stem van de engel van het altaar, die ook verklaart dat dit oordeel van God rechtvaardig was. Er staat niet bij welk altaar bedoeld wordt. Mogelijk het reukofferaltaar in de hemel waar de zielen schuilen.

 

 

De vierde schaal

 

Vóór het intermezzo werden de schalen achtereenvolgens uitgegoten over de aarde, de zee en de rivieren en waterbronnen. In de taal van vandaag zouden wij zeggen: over de waterleiding-

maatschappijen.

De vierde engel giet zijn schaal uit over de zon. Het gevolg is dat er een verzengende hitte ontstaat. Deze hitte zal zó erg zijn, dat de mensen op aarde erdoor zullen verbranden.

 

Terwijl wij in hoofdstuk 8 vers 12 hoorden dat de zon, de maan en de sterren verduisterd zouden worden en er dus minder licht op aarde zou zijn en dus ook minder warmte, is het nu net andersom. Het wordt haast onhoudbaar warm op aarde. De zonnestralen zullen branden als vuur. Dit oordeel komt als een straf van God. Terwijl in een eerdere tijd in de periode van de grote verdrukking de aarde zal afkoelen, zal hij in een volgende periode juist opwarmen.

 

Wat doen wij als het erg warm is? Dan drinken wij wat extra en zoeken verkoeling in de zee, een rivier, een meer e.d. Maar als er alleen bloed te drinken is, wat doe je dan? Als het meer gevuld is met bloed zoek je dan daar je verkoeling? Ik denk het niet. Toch zullen er mogelijk mensen zijn die liever verkoeling in bloed zoeken dan helemaal geen verkoeling hebben. Maar... bedenk dat deze wateren ook opgewarmd zullen worden! En moet je een glas bloed drinken om af te koelen? Walgelijk.

 

De mensen zullen waarschijnlijk op de een of andere manier weten dat deze hitte een straf van God is. Daarom zullen zij God lasteren. Het kan ook zijn dat de ongelovige mensen op aarde de straf niet zien als afkomstig van God, maar dat zij gewoon bij dergelijke narigheid Gods Naam aanroepen en Hem vervloeken. Zij komen in ieder geval niet tot inkeer. Zoals de farao van Egypte moest weten dat de plagen in zijn land straffen van God waren en hij toch niet tot inkeer kwam, zo zullen de mensen tijdens dit oordeel in de tijd van de grote verdrukking niet tot inkeer komen. Ze hebben dan geen berouw over hun zonden en ze keren zich ook niet om tot God.

 

 

De vijfde schaal

 

Bij de vijfde schaal zou je bijna zeggen, vindt er een precisie-bombardement plaats. De schaal wordt heel precies alleen uitgegoten over de troon van het beest. Iemand noemde deze troon „het zenuwcentrum van zijn heerschappij”.

 

De uitwerking van dit precisiebombardement raakt echter de gehele wereld. Het hele koninkrijk van het beest wordt verduisterd. De pijn die er al was als gevolg van de vierde schaal, zal blijven. De mensen zullen ‘op hun tong kauwen’ van de pijn. Dat is een spreekwoord dat wijst op hevige pijn, zoals wij ook kunnen zeggen: op je tong bijten van de pijn.

 

Als er duisternis over de aarde komt, zal er geen elektrisch licht in de huizen zijn. Dan zullen de straatlantaarns niet branden. Dan is er geen echt sociaal leven meer mogelijk. Mensen kunnen dan ook haast niet meer zonder vrees ‘s avonds over straat gaan.

 

Dit herinnert aan Egypte:

 

"21  De HEER zei tegen Mozes: ‘Strek je arm uit naar de hemel, dan komt er duisternis over Egypte, een duisternis zo dicht dat ze tastbaar is.’

22 Mozes strekte zijn arm uit naar de hemel, en toen was heel Egypte in diepe duisternis gehuld, drie dagen lang.

23 Drie dagen lang konden de mensen elkaar niet zien en kon niemand een stap verzetten.”

(Exodus 10:21-23)

 

Deze situatie doet denken aan de woorden van de profeet Jesaja:

"Wanneer men jullie vraagt om de geesten van doden te raadplegen en naar fluisterende en mompelende waarzeggers te luisteren ‑ elk volk raadpleegt toch zijn goden en vraagt de doden toch om raad voor de levenden? ‑, ga dan alleen af op dit onderricht, op mijn getuigenis. Spreek uitsluitend volgens deze woorden, waartegen geen bezwering bestand is. Moedeloos en hongerig zullen de mensen door het land zwerven. Ze zullen honger lijden en in hun woede de koning en hun God vervloeken. Ze kijken omhoog of staren naar de grond, maar overal heerst verstikkende duisternis; donker en somber is het, nacht overal."

(Jesaja 8:19-22)

 

De pijn en de zweren die al bij eerdere schalen gekomen zijn, zijn er nog steeds. Alles is echter heviger en erger geworden. En de mensen blijven God lasteren en bekeren zich niet!

 

 

De zesde schaal

 

Er volgt opnieuw een precisiebombardement; nu op de rivier de Eufraat. Het lijkt wel alsof door verzengende hitte ineens al het water uit de rivier opdroogt of verdampt.

 

Zoals de Israëlieten na hun vertrek uit Egypte ontdekten, dat God een pad door de Schelfzee gemaakt had (Exodus 14:22) en zoals 40 jaar later hun kinderen ontdekten dat God een pad door de Jordaan gemaakt had (Jozua 3:17), zo zal er nu een pad door de Eufraat komen.

 

Al eerder hoorden wij over vier speciale ‘oorlogsengelen’ - beter gezegd: oorlogsdemonen - die bij de Eufraat gebonden werden gehouden. Dit hoorden wij bij de zesde bazuin. Toen lazen wij: „Toen blies de zesde engel op zijn bazuin. Uit de vier horens van het gouden altaar dat voor God staat, hoorde ik een stem die tegen de zesde engel met de bazuin zei: ‘Maak de vier engelen los die bij de grote rivier de Eufraat gevangen zitten.’ De vier engelen werden losgemaakt; ze waren gereedgehouden om juist op dit uur van deze dag, in deze maand van dit jaar, een derde deel van de mensen te doden.” (Openbaring 9:13-15)

 

De profeet Jesaja had ook al gesproken over de Eufraat:

"Dan zal de HEER de zeearm van Egypte splijten; de Eufraat bedwingt hij met zijn machtige adem, hij slaat het water uiteen in zeven beken waar men droogvoets door kan gaan. Zo baant hij de weg voor wat er in Assyrië van zijn volk nog overbleef, zoals eens voor Israël, toen het wegtrok uit Egypte.

Op die dag zul je zeggen: ‘Ik zal u loven, HEER. U bent woedend op mij geweest, maar uw toorn is geweken, u troost mij.”

(Jesaja 11:15-12:1)

 

Als de rivier de Eufraat komt droog te liggen, is de bedding van de rivier een pad voor volken en legers om er doorheen te trekken. Zo wordt hier in vers 12 gezegd dat de koningen van de opgang van de zon, dat is: de koningen die uit het Oosten komen, een pad hebben om te reizen.

 

Wat komen de koningen uit het Oosten doen?

1. Zij kunnen komen om - zoals geprofeteerd was - in Jeruzalem de Here God te aanbidden. Er zijn mensen die menen dat dit de bedoeling is van die koningen. Dan zullen er dus tóch mensen aan het eind van de grote verdrukking tot inkeer komen, terwijl wij juist steeds lezen, dat dit niet het geval zal zijn.
2. Anderen menen, dat zij komen om de verstrooide Joden uit hun landen naar Israël te brengen. Men verwijst hierbij naar Jesaja 60:3,4,9, maar ik kan het bewijs hiervoor niet in deze teksten ontdekken. Wel weet ik dat er een Joodse wijsheid is die zegt dat de ballingen uit het 10 stammenrijk verdwenen zijn naar het land Arzareth, dat op een afstand van anderhalf jaar te voet reizen vanaf Jeruzalem ligt. (4 Ezra) Om terug te keren moeten zij de Eufraat oversteken waarbij aangetekend is, dat God zal zorgen voor een droge rivierbedding.
   
   Deze verloren stammen zouden dan wonen in het noordoosten van India, in de grensstreek met Birma. Inderdaad is nu al een aantal van deze verloren mensen uit dit gebied teruggehaald naar het land Israël.
   
   Overigens gingen de Joden er altijd van uit dat de verloren 10 stammen zich juist ook in Afghanistan, Tibet en China zouden bevinden.
3. Zij zullen komen om Israël aan te vallen en te vernietigen. Zij zullen onderweg zijn naar Armageddon, waarover in het tweede deel van dit hoofdstuk geschreven is. Opmerkelijk is dat verschillende van deze rijken in het Oosten iets kenmerkends uit het boek Openbaring hebben. Japan heeft een opgaande zon in zijn vlag. Het oude China had een draak in zijn wapen.

Behalve de koningen en de volken uit het Oosten, zullen de vorsten met hun legers komen uit de gehele bewoonde wereld: „Dat zijn demonische geesten die tekenen verrichten en erop uitgaan om alle koningen op aarde bijeen te brengen voor de strijd op de grote dag van de almachtige God.” (:14).

 

Al deze volken zullen naar Israël gaan om daar de slag bij Armageddon te strijden.

 

 

Er komen weer demonen

 

"Toen zag ik dat uit de bek van de draak, uit de bek van het beest en uit de mond van de valse profeet drie onreine geesten te voorschijn kwamen in de vorm van kikkers. Dat zijn demonische geesten die tekenen verrichten en erop uitgaan om alle koningen op aarde bijeen te brengen voor de strijd op de grote dag van de almachtige God."  (Openbaring 16:13,14)

 

'De draak' is de duivel. 'Het beest' is het beest uit de zee, de antichrist. 'De valse profeet' is het beest uit de aarde. Hier wordt dit beest voor de eerste keer 'de valse profeet' genoemd. Zie ook Openbaring 19:20 en 20:10.

 

Uit de mond of de bek van satan, de antichrist en de valse profeet komt een demon, een onreine geest. Deze onreine geesten worden beschreven zoals dit in de tijd van de Bijbel vaker gebeurde: als kikvorsen. Deze kikvorsen zijn dus geen gewone dieren, maar demonische wezens. Ze worden weliswaar ‘kikvorsen’ genoemd, maar zij zijn ‘geesten van demonen’ (:14).

Deze demonen hebben een bijzondere opdracht. Zij moeten alle koningen van de gehele aarde verzamelen om ten strijde te trekken op die grote Dag des Heeren, de grote verdrukking. Hoewel er niet bij staat dat zij ten strijde moeten trekken tegen Israël, moet dat wel het geval zijn, want wij komen hen in vers 16 tegen in Israël in de vlakte van Megiddo! Hier gaan zij hun definitieve ondergang tegemoet.

 

 

Nu zal Jezus komen!

 

Hoewel wij in Openbaring 20 een wat uitgebreidere beschrijving hebben van het komen van de Here Jezus naar de aarde, wordt nu al meegedeeld dat Hij zal komen als de volken naar Armageddon gereisd zijn.

 

De komst van de Here Jezus zal ineens, heel plotseling en onverwacht, plaats hebben. Daarom heet het: „Hij komt als een dief”.

 

Daarom worden wij vanuit deze verzen over de grote verdrukking opgeroepen om ons nu reeds gereed te maken, omdat de Here Jezus ook voor ons komt als een dief in de nacht. Daarom moeten wij nu reeds zorgen ‘goed gekleed’ te zijn!

 

Dit vers doet ons denken aan de gelijkenis van de waakzame knechten:

 

35 "Sta klaar, doe je gordel om en houd de lampen brandend,

36 en wees als knechten die hun heer opwachten wanneer hij terugkeert van een bruiloft, zodat ze direct voor hem opendoen wanneer hij aanklopt.

37 Gelukkig de knechten die de heer bij zijn komst wakend aantreft. Ik verzeker jullie: hij zal zijn gordel omdoen, hen aan tafel nodigen en hen bedienen.

38 Gelukkig degenen die hij zo aantreft, ook al komt hij midden in de nacht of kort voor het aanbreken van de dag.

39 Besef wel: als de heer des huizes had geweten op welk uur de dief zou komen, dan zou hij niet in zijn huis hebben laten inbreken.

40 Ook jullie moeten klaarstaan, want de Mensenzoon komt op een tijdstip waarop je het niet verwacht.’

41 Petrus vroeg: ‘Heer, is deze gelijkenis alleen voor ons bedoeld of voor iedereen?’

42 De Heer antwoordde: ‘Wie is die betrouwbare en verstandige rentmeester die de heer zal aanstellen over zijn knechten om hun op tijd het eten te geven dat hun toekomt?

43 Gelukkig de dienaar die daarmee bezig is wanneer zijn heer komt.

44 Ik verzeker jullie: hij zal hem aanstellen over alles wat hij bezit.

45 Maar als die dienaar bij zichzelf zegt: Mijn heer komt maar niet, en als hij de knechten en dienstmeisjes gaat slaan, zich volvreet en zich bedrinkt,

46 dan komt de heer van die dienaar op een dag waarop hij het niet verwacht en op een tijdstip dat hij niet kent, en dan zal hij hem straffen met zijn zwaard en hem het lot van de trouwelozen doen ondergaan.

47 De dienaar die weet wat zijn heer wil, maar geen voorbereidingen treft en niet overeenkomstig zijn wil handelt, zal veel slagen te verduren krijgen." (Lucas 12:35-47)

 

Als je bezoek verwacht, moet je zorgen dat je op tijd aangekleed bent om het bezoek te ontvangen. Die gedachte wordt hier gebruikt voor het komen van de Here Jezus.